हिरव्या वस्त्रात अष्टभुजा कुष्मांडा देवी – सृष्टीची आदिशक्ती, प्रकाश आणि संतुलनाचा संदेश देणारी
नवरात्रीचा चौथा दिवस – कुष्मांडा देवी, हिरवा रंग आणि पूजेचे महत्त्व
नवरात्री हे देवीच्या नऊ रूपांची उपासना करण्याचे पर्व आहे. प्रत्येक दिवसाला एक विशिष्ट देवी आणि रंग समर्पित असतो. चौथ्या दिवशी कुष्मांडा देवीची पूजा केली जाते, जी सृष्टीची आदिशक्ती मानली जाते. तिचं नाव “कूष्मांड” म्हणजे कु (थोडं), उष्मा (ऊर्जा), आणि अंड (ब्रह्मांड)—म्हणजेच थोड्याशा ऊर्जेने ब्रह्मांड निर्माण करणारी देवी.
📖 पौराणिक कथा आणि अवताराचे कारण
पुराणांनुसार, जेव्हा संपूर्ण ब्रह्मांड अंध:काराने भरलेलं होतं, तेव्हा कुष्मांडा देवीने हसून प्रकाश निर्माण केला. तिच्या हास्याने सूर्य निर्माण झाला आणि जीवनाचा आरंभ झाला. म्हणूनच ती सूर्यमंडळात वास करणारी देवी मानली जाते. तिच्या तेजामुळे सृष्टीत ऊर्जा, प्रकाश आणि जीवन निर्माण झाले.
कुष्मांडा देवीच्या अष्टभुजा आणि आयुधांचे वर्णन
- चक्र (सुदर्शन) – कालचक्रावर नियंत्रण, रक्षण
- जपमाळ (माला) – ध्यान, भक्ती, आत्मशुद्धी
- अमृतकलश (नीळा कुंभ) – जीवनदायिनी शक्ती, अमरत्व
- तलवार – अधर्माचा नाश, शक्ती
- धनुष्य – संकल्पशक्ती, उद्दिष्ट साधना
- बाण – लक्ष्यभेदन, अचूकता
- कमळ – सौंदर्य, निर्मळता, सर्जनशीलता
- कमंडल / जपमाळ – संयम, साधना, सात्त्विकता
देवी सिंहावर आरूढ असून तिचं रूप तेजस्वी आणि जीवनदायिनी आहे. प्रत्येक आयुध तिच्या विविध शक्तींचं प्रतीक आहे आणि भक्ताला अंध:कारातून प्रकाशाकडे नेण्याचं कार्य करतं.
पूजेची विधी आणि भक्तीचा भाव
- ब्रह्म मुहूर्तात स्नान करून हिरवे वस्त्र परिधान करावं.
- देवीसमोर तांदूळ, हळद-कुंकू, आणि हिरव्या फुलांची अर्चा करावी.
- नैवेद्य म्हणून भोपळ्याचे पदार्थ, गूळाचे गोड पदार्थ अर्पण करावेत.
- मंत्र: ॐ देवी कूष्माण्डायै नमः – हा मंत्र जपावा.
- सात्त्विक आहार आणि उपवास ठेवला जातो.
या दिवशी भक्तांनी आपल्या मनातील नकारात्मकता दूर करून, सकारात्मक विचार, सर्जनशीलता आणि आत्मशक्तीचा स्वीकार करावा. कुष्मांडा देवीची कृपा जीवनात नवीन आरंभ घडवते.
हिरव्या रंगाचे धार्मिक आणि आध्यात्मिक महत्त्व
नवरात्रीच्या चौथ्या दिवशी हिरवा रंग परिधान करणे शुभ मानले जाते. हिरवा रंग म्हणजे वाढ, समृद्धी, आणि संतुलन. तो मनाला शांती देतो आणि देवीच्या जीवनदायिनी शक्तीशी एकरूप होतो. हिरव्या रंगात पूजा केल्याने नवीन संधी, आरोग्य, आणि सकारात्मक ऊर्जा प्राप्त होते.
आजच्या काळातही हिरवा रंग पर्यावरण, पुनरुत्पत्ती आणि नैसर्गिक संतुलनाचे प्रतीक मानला जातो. त्यामुळे कुष्मांडा देवीची पूजा ही केवळ धार्मिक क्रिया नसून, ती आध्यात्मिक आणि पर्यावरणीय जागृतीही दर्शवते.
देवीचा संदेश आणि जीवनातील प्रेरणा
कुष्मांडा देवी आपल्याला शिकवते की प्रकाश आणि सर्जनशीलता आपल्या आत आहे. अंध:कारात प्रकाश निर्माण करणं हीच खरी भक्ती. तिची पूजा केल्याने जीवनात संतुलन, प्रेम, आणि आत्मविश्वास निर्माण होतो. ती भक्ताला अज्ञानाच्या अंध:कारातून बाहेर काढते आणि ज्ञान, तेज, आणि सर्जनशीलतेचा मार्ग दाखवते.
या दिवशी केलेली साधना मनाला स्थिरता देते, आणि जीवनात नवीन ऊर्जा निर्माण करते. कुष्मांडा देवीच्या कृपेने भक्ताला आत्मिक उन्नतीचा मार्ग मिळतो.
नवरात्रीच्या पाचव्या दिवशी स्कंदमाता देवीची पूजा केली जाते. या दिवशीचा रंग केशरी (नारिंगी) असून तो उर्जाशक्ती व भक्तीचे प्रतीक मानला जातो.
अधिक जाणून घ्या येथे:
स्कंदमाता देवी पूजा — नवरात्रि दिवस 5
🔑 SEO-Friendly कीवर्ड्स:
कुष्मांडा देवी माहिती, Navratri Day 4 Kushmanda, हिरवा रंग नवरात्र, कुष्मांडा देवी पूजा विधी, हिरव्या फुलांची अर्चा, ॐ देवी कूष्माण्डायै नमः, भोपळा नैवेद्य, अष्टभुजा देवी, सूर्य देवी पूजा, Navratri 2025 Day 4 significance
✍️लेखिका निता बोराडे
"भारतीय संस्कृती, घटस्थापना आणि धार्मिक परंपरा वर आधारित भावपूर्ण लेखन"
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा
✅ सुधारित Final Message:
🖋 We greatly value your feedback. Kindly ensure your comments are professional, respectful, and relevant. Any spam or inappropriate remarks will not be published.