पितरांच्या शांतीसाठी केलेले तर्पण – पारंपरिक श्रद्धेचा भाव व्यक्त करणारा
क्षण
एकादशी ते अमावस्या – पितृपक्षातील श्राद्ध तिथी, तर्पण वेळा आणि धार्मिक
महत्त्व (२०२५)
पितृपक्ष म्हणजे श्रद्धेचा कालखंड—पूर्वजांच्या आत्म्याला शांती मिळवून
देण्यासाठी अर्पण केलेला पवित्र काळ. भाद्रपद कृष्ण पक्षातील
एकादशी ते अमावस्या या काळात प्रत्येक तिथीला विशिष्ट
प्रकारच्या पितरांसाठी श्राद्ध विधी केले जातात. योग्य वेळ, मंत्र, आणि भावना
यांचा संगम साधल्यास पितर प्रसन्न होतात आणि कर्त्याला आयुष्यभर पुण्य लाभते.
१. इंदिरा एकादशी श्राद्ध – १७ सप्टेंबर २०२५ (बुधवार)
- कुतुप काल: १२:०८ – १२:५७
- रोहिणी काल: १२:५७ – ०१:४६
- अपराह्न काल: ०१:४६ – ०४:१३
या दिवशी भगवान विष्णूची पूजा आणि तर्पण केल्याने पितरांना मोक्ष प्राप्त होतो.
वंशवृद्धी आणि मानसिक शांती लाभते.
२. द्वादशी श्राद्ध – १८ सप्टेंबर २०२५ (गुरुवार)
संन्यासी, ब्रह्मचारी पितरांसाठी अर्पण. गंगाजळात मुक्ती मिळते अशी मान्यता
आहे. या दिवशी ध्यानपूर्वक तर्पण आणि दान केल्यास आत्मिक उन्नती होते.
३. त्रयोदशी श्राद्ध – १९ सप्टेंबर २०२५ (शुक्रवार)
मघा नक्षत्र असलेले त्रयोदशी श्राद्ध विशेष फलदायी. एका ऋषीने या दिवशी श्राद्ध
करून बदरिकाश्रम नारायणाची कृपा प्राप्त केली होती, अशी पौराणिक कथा सांगितली
जाते.
४. चतुर्दशी श्राद्ध – २० सप्टेंबर २०२५ (शनिवार)
अकाल मृत्यू झालेल्या पितरांसाठी. रुद्रदेवाच्या उपासनेसह तर्पण केल्यास शिवलोक
प्राप्त होतो. आत्म्याच्या उध्दारासाठी श्रेष्ठ मानले जाते.
५. सर्वपितृ अमावस्या – २१ सप्टेंबर २०२५ (रविवार)
ज्ञात-अज्ञात सर्व पितरांसाठी सामूहिक तर्पण व पिंडदान. ही तिथी पितृपक्षाची
समाप्ती दर्शवते. कथा सांगते की एका घराण्याने अमावस्येला श्राद्ध करून
पिढ्यानपिढ्या सुख-समृद्धी प्राप्त केली.
तर्पण आणि पिंडदान विधी
- तीळ, कुश, जल यांचा वापर करून तर्पण करतात
- पिंड तयार करताना तांदूळ, तूप, मध, आणि जवाचे पीठ वापरतात
- ब्राह्मण भोजन आणि वस्त्रदान हे श्राद्धाचे अनिवार्य घटक
-
विधी करताना पंचांग प्रमाणे योग्य वेळ आणि मंत्र वापरणं आवश्यक
निष्कर्ष
एकादशी ते अमावस्या हा काळ म्हणजे पूर्वजांविषयी कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा
पवित्र कालखंड. प्रत्येक तिथीचे महत्त्व जाणून, योग्य विधीने श्राद्ध केल्यास
पितर प्रसन्न होतात आणि कर्त्याला आयुष्यभर पुण्य लाभतो. ही परंपरा केवळ
कर्मकांड नाही, तर
संस्कार, श्रद्धा आणि आत्मिक शुद्धीचा मार्ग आहे.
एकादशी ते अमावस्या या श्राद्ध तिथींमध्ये पितरांचे स्मरण आणि धार्मिक विधी पार पाडले जातात.
श्राद्धकाळ संपल्यानंतर समाजात विविध सण-उत्सवांच्या माध्यमातून पुन्हा आनंदाचे वातावरण निर्माण होते.
त्यातला एक महत्त्वाचा सण म्हणजे बैलपोळा.
या सणामागील रहस्य आणि पौराणिक कथा जाणून घेतल्याने कृषिप्रधान संस्कृतीतील या परंपरेचे खरे महत्त्व लक्षात येते.
✍️ लेखिका - निता बोराडे
"पितृपक्ष आणि धार्मिक परंपरांवर आधारित भावपूर्ण लेखन"
.
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा
✅ सुधारित Final Message:
🖋 We greatly value your feedback. Kindly ensure your comments are professional, respectful, and relevant. Any spam or inappropriate remarks will not be published.